تاریخ تحولات اجتماعی ایران

بسم الله الرحمن الرحیم

نام درس: تاریخ تحولات اجتماعی ایران جلسه اول  91/7/13 استاد دارابی

 

از زمان آریائیها تا قاجاریه تحولات چشمگیری در جامعه ایرانی صورت نگرفته است در زمان صفویه تحولات اندکی از جمله نزدیکی دین  با دولت مشاهده می شود

تحولات اجتماعی ایران در 3 بخش بشرح ذیل قابل بررسی است:

1- مسائل اجتماعی که در قالب مسائل سیاسی مورد بررسی قرار می گیرد

2- مسائل اقتصادی

3- مسائل سیاسی

 مراحل مهم تاریخ تحولات اجتماعی ایران

از آغاز شکل گیری وقبل از تاسیس کشور ایران زندگی آریائیهای مهاجر فلات ایران خالی از سکنه  و دارای جمعیت پراکنده ای بود که به دامداری و کشاورزی می پرداختند بعلت سردی هوا در روسیه و شمال ایران به سمت جنوب حرکت کردند و به 2 دسته تقسیم شدند که یک دسته در فلات ایران و دسته دوم  به سمت هندوستان مهاجرت نمودند

مهاجرینی که در ایران ساکن شدند به 3 دسته بشرح ذیل تقسیم شدند:

1- ساکنان   غرب ، جنوب، شرق و شمال شرق ایران قوم ماد را تشکیل دادند

2- ساکنان جنوب ایران ساکن شدند قروم پارس را تشکیل دادند

3- ساکنان در شمال شرقی ایران خراسان و ماوراء النهر ساکن شدند قوم پارت را تشکیل دادند

در خارج از فلات ایران بابلیها، آشوریها، سومریها و کلدانیها در بین النهرین شامل عراق، سوریه و لبنان سکونت داشتند.

در 1500 سال پیش هخامنش با اتحاد 3 قوم ماد، پارس و پارت یک حکومت مرکزی در خوزستان امروزی تشکیل داد که در زمان کوروش به اقتدار خود رسید  تا اینکه خشایارشا تصمیم به حمله به امپراطوری روم را گرفت و آنرا شکست داد و شهر آتن که یک شهر زیبا بود را به آتش کشید  در پاسخ به این حمله  بعدها اسکندر مقدونی به سفارش مادرش به ایران حمله و ایران را فتح نمود و هخامنشیان را از بین برد و پس از آن حکومت ایرانی ، رومی (سلوکیان) بمدت 50 سال بر ایران حکومت کرد  وفرهنگ هلنی (یونانی) بر ایران حکم می کرد پس از آن اشکانیان به مدت 100 سال بر ایران حکومت کرد  و پس از آن نیز ساسانیان نیز 200 سال بر ایران حکومت نمودند.

در زمان ساسانیان مذهب زرتشت بعنوان آئین رسمی ایرانیان اعلام شد و رابطه میان مذهب و دولت بهم نزدیک گشت در آن زمان مانی و مزدک نیز دین غیر رسمی بودند که پیروانی نیز داشتند  اساس آئین زرتشت بر پرستش مذاهب طبیعت بود مذهب آناهیتا خدای زرتشت اهورا مزدا بود .

مذهب مانی بر اساس عدالت  و مساوات و برابری بود و مذهب مزدک پرهیز از تجملات و پرستش دنیا و مخالفت با اشرافیگری بود که هم مانی و مزدک بدستور خسرو انوشیروان کشته شدند در این زمان جامعه به طبقات مختلفی از جمله خانواده شاهی، دربار، وزرا، کاتبین، قضات و بردگان تقسیم شده بود.

عوامل سقوط ساسانیان:

عواملی مانند نزاع های داخلی، نارضایتی مردم از حکومت، فقر و فلاکت و بسیاری عوامل دیگر باعث سقوط حکومتها و باعث سقوط ایران در جنگ با اعراب شده  و در نهایت به شکست ایران می انجامد.

بعدها امپراطوری اسلامی شکل گرفت که امپراطوری ایران و روم را شکست داد.

جنگهای اعراب و ایران:

در جنگ قادصیه ارتش ایران از ارتش (اسلام)  اعراب شکست می خورد و پس از آن ایران به یکی از ولات کشورهای اسلامی تبدیل می گرددکه برای آن حاکم معین می گردد

در این زمان ایران به 3 بخش خراسان، فارس و  ری تقسیم می گردد

مرکز حکومت اسلام ابتدادر مدینه بود سپس در زمان امام علی (ع) به کوفه منتقل و پس از ایشان حکومت به خاندان بنی امیه و مرکز حکومت شام (سورهی فعلی ) تعیین می گردد پس از آن بنی عباس مرکز حکومت را از شام به بغداد و سپسبه عثمانی ها می رسد و مرکز حکومت قسطنطنیه منتقل می گردد و بعد از عثمانی خلافت برچیده می شود

در جنگ جهانی دوم امپراطوری عثمانی تجزیه و شامل عراق، مصر، اردن و سوریه تقسیم می شود.