بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلید در گنج حکیم
تغییرات اجتماعی
استاد گرامی سرکار خانم مسعود پور
جامعه شناسی ایستا باعث نظم در جامعه می شود.
جامعه شناسی پویا یک فعالیت که از یک مرحله به مرحله دیگر می رود.
تغییرات فرهنگی: ارزشها، رسوم و هنجارها در زمان کوتاهی تغییر می کند مانند استفاده از تکنولوژی در زندگی روزمره.
تغییرات اجتماعی: نهادهای اساسی در جامعه تغییر می کند مانند افزایش مشارکت جمعی زنان در جامعه.
روش شناسی و تغییرات در پی تبیین واقعیت ها و فرایندهای اجتماعی به ما روشنگری می دهد.
تقسیم بندی دیدگاه ها از نظر یک روش شناس( اندیشمند اجتماعی) به 3 شکل زیل است:
اف) خرد نگر: فرد را مورد بررسی قرار می دهد. عواملی مانند: اعتیاد، بزه کاری و طلاق
ب) کل نگر: عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را مورد بررسی قرار می دهد.
پ) تلفیقی: هم عوامل اجتماعی و شخصیتی که به فرد مربوط می شود را مورد بررسی قرار می دهد.
مطابق اساس فردگرائی روش شناختی : تبیین تغییر اجتماعی باید با تحمیل زمینه های شناختی، نظام معانی، گرایشها و تمایلات نظام های شخصی آغاز شده و سطح تحلیل فرد است.
نظام معانی: معنی هائی که شخص از اطراف خودش دارد نسبت به آن تغییر اجتماعی .
جامعه شناسی یک نوع تاریخ است که بصورت مدرن آن را مورد بررسی قرار می گیرند.
تطور همان تکامل اجتماعی است به صورت مدرن و کلاسیک
جامعه شناسان کلاسیک به تغییرات در دوران طولانی تطور علاقه داشت به صورت ایستائی ← تطور و پویائی حرکت مدرن به تغییرات اجتماعی که همان انقلاب تغییرات در کوتاه مدت بود.
استفاده از تکنولوژی فرهنگ خاصی را می طلبد، امروزه نوع ارتباطات تغییر کرده است تغییرات نهادها در جامعه نیز تغییر کرده است مانند: مشارکت جمعی خانمها در اشتغال.
نظریات واگو در خصوص تغییرات اجتماعی در موارد ذیل قابل بحث می باشد:
الف) هویت : آن عاملی که تغییر کرده چیست؟ هویت آن عامل را مورد بررسی قرار می دهد. شناخت عامل تغییر
ب) سطح : جایگاهی که در آن تغییر انجام شده چه فردی و چه گروهی.
پ) مدت : بعد از تغییر چقدر زمان این تغییر طول می کشد ممکن است آنی یا در دراز مدت باشد. دوام و پایداری تغییر
ت) جهت : آن تغییر در جهت مثبت یا منفی بوده . بیان آتی یا اولیه. انحطاط و پیشرفت تغییرات.تغییر بیان یک وضعیت.
ث) وسعت : قلمرو و عمق تغییر حاشیه ای جامع و انقلابی
ج) آهنگ تغییر : بررسی سرعت تغییرات که کند بودن یا تند بودن آن را بیان می کند.
پارادایم اجتماعی نوع نگاه به واقعیت های اجتماعی ممکن است خرد یا کلان باشد ساختارهای جامعه را پررنگ می کند مانند قوانین.
یعنی نوع نگاه دانشمندان اجتماعی که خرد، کلان و میانی است
که نقش فرد را در جامعه مورد بررسی قرار می دهد و در واقع خود فرد را مهم می دانند.
طرفداران کلان نهادهای اجتماعی و همچنین ساختارهای اجتماعی در جامعه را مورد بررسی قرار می دهند.
در درون جامعه به لباس های سنتی اهمیت نمی دهند به عوامل غربی رومی آورند یا بر اساس وجود و عدم تعهد.
با برنامه یابی با برنامه مثل تهاجم فرهنگی و بی برنامه مثل نقض قانون یا پارتی بازی
روبنائی کاری به زیربنائی ندارد مثل نوع پوشش که جامعه به سمت پیشرفت اصلاح زیربنا که کل ساختارها تغییر کرده و نوع حکومت و انقلاب تغییر کرده است. تغییرات فرهنگی ارزشها و هنجارها و تغییرات اجتماعی نهادها و ساختارها.
علل تغییرات اجتماعی
الف) درون زا ب) برون زا پ) ترکیبی
تغییر با تعمد یا غیر تعمد باشد که شامل:
الف) بی برنامه، غیرعمدی، بی قانونی ب) با برنامه، عمدی(تعمدی)
اصلاحات : تغییرات روبنائل و سطحی ایجاد می شود مثل نوع پوشش
انقلاب : تغییرات زیربنائی و ریشه ای تمامی ساختارها را تغییر می دهد مثل نوع پوشش در انقلاب اسلامی و ...
جامعه شناسان کلاسیک به تطور اعتقاد داشتند و جامعه شناسان مدرن به تغییر معتقد بودند.
کنت بنیانگذار جامعه شناسی است.
تغییرات فرهنگی
گسترده تر است و آهنگ تغییر کند است به صورت واضح نمی توانیم ببینیم. تغییرات اجتماعی سرعت تغییر تند و به صورت گسترده نیست.
فرایند میانی : هم به فرد و هم به ساختار اجتماعی توجه می کند که مابین خرد و کلان است.
درون زا از درون جامعه می آید مثل مد. برون زا از بیرون جامعه می آید مثل ماهواره. ترکیبی هم درون و هم بیرون است.
کنت تغییرات اجتماعی را مورد بررسی قرار داده بود .
نوع نگاه ما نسبت به یک میئله یا موضوع را پارادایم می گویند.
رویکردهائی که فرد گرائی، جمع گرائی و روش تلفیقی برای مطالعه تغییرات اجتماعی روش شناسی به علت ایجاد مشکلاتی که در جامعه است را دیدگاه جامعه شناس در جامعه است. در پی تبیین(روشنگری) واقعیت ها و فرایندهای اجتماعی جامعه امروزه چه تغییراتی نسبت به قبل کرده است مانند: اعتیاد و فساد اخلاقی.
سطح تغییرات از دیدگاه خرد نگر
زمینه های شخصی مطابق فردگرائی روش شناختی تبیین تغییر اجتماعی باید با تحلیل زمینه های شناختی نظام معانی گرایش ها و تمایلات نظام های شخصی و سطح تحلیل فرد است.
یعنی اینکه فرد در چه جامعه ای وجود دارد و چه نوع شناختی از آن جامعه بدست آورده است و تا یک چیز را آزمایش نکند تجربه ای از آن ندارد تغییر را بررسی می کند مشکلات 2 نفر را در نظر می گیریم که در چه جامعه ای بزرگ شده و رشد کرده اند یکی شکسن خورده و دیگری پیروز می شود بستگی به این دارد که شخصیت او کجا شکل گرفته است دیدگاه 2 نفر را در نظر می گیرد.
نظریات مبتنی مبتنی بر فردگرائی روش شناختی چه نظریاتی هستند
الف) نظریه انتخاب منطقی
واقعیت های اجتماعی را مسئول کنش های آدمیان می داند و آدمیان را کنشگرانی هدفمند، آزاد، ارزش مدار و محتاط می شناسد.
ب) نظریه های تفهمی
بر کشف و شناسائی نظام معنائی کنشگران اجتماعی تاکید می ورزد.(نظام معنائی: فهم از محیط متفاوت است/ برداشت های متفاوتی وجود دارد).
مارکس وبر
تفهمی بر کشف و شناسائی نظام های معنائی کنش گران اجتماعی تاکید می ورزد . وقتی 2 فرد را مورد بررسی قرار می دهند در یک کلاس دارای 2 دیدگاه است که هر فرد در یک محیط متفاوت با فرد دیگری رشد یافته ایت به همین خاطر نگرششان با همدیگر فرق می کند به خاطر ارزشهای جامعه ای که در آن رشد کرده اند.
جمع گرائی روش شناختی
جامعه را در نظر می گیرند طبق این دیدگاه محصول زمان و مکان و موقعیتی که در آن قرار گرفته ایم و نوع نگرش شکل گرفته آن چه واقعی است جامعه است . کار و شغل و موقعیت در جامعه خوب نبوده و جامعه نتوانسته نیازها را برطرف کند.آنچه واقعی است جامعه است.
الف) تبیین های مادی گرایانه: جوامع را بر اساس شیوه تولید صنعتی، کشاورزی، مالکیت ابزار تولید مورد بررسی قرار می دهند. مثل مارکس که اقتصاد را زیر بنا می دانست.مارکس با جامعه سرمایه داری مخالف و موافق انقلاب بود.
ب) ساخت گرایانه: دیدگاه کارکردی . تالگت پارسونز به نظم اجتماعی اعتقاد داشت. 4 نظام : رفتاری،فرهنگی،اجتماعی واقتصادی
پ) کارکرد گرایانه: نتیجه یک کارکرد نهاد اجتماعی که کارکرد مثبت یا منفی دارد. هنگامی که کارکرد ادامه پیدا می کند وقتی که کارکرد آن از دست می رود منفی یا کج کارکرد می شود که اگر تغییرات مثبت باشد باعث نظم می شود اما اگر تغییرات منفی باشد باعث وقوع انقلاب می شود مثل مرتون مثل سیاهپوستان. برده داری که کارکردمثبت برای سفید پوستان و منفی برای سیاهپوستان است ( بستگی به شیوه تولید و ابزار تولید در دست چه کسی باشد)
ت) تبیین سیستمی: ارتباط بین نظام و سیستم و نهاد واحد تحلیل و تغییرات ارتباط اجتماعی برای همان نظام تبیین می شود. روابطی بین افراد یک خویشاوند وجود داشته است تغییر که در نظام خویشاوندی هسته ای می شود رفت و آمد ها کم می شود سیستم جزئی از ساختار است. بعبارت دیگر نظام به عنوان واحد تحلیل انتخاب و تغییرات اجتماعی در ارتباط با همان نظام تبیین می شود.
تطور به چشم دیده نمی شود و زمان بر است اما تغییر به چشم دیده می شود.
نظریه ساخت یابی آنتونی گیدنز
هم عامل (فرد) و هم محیط(جامعه) هر دو در کنش تاثیر گذارند.
دیدگاه ترکیبی شامل خردنگر و کلان نگر می باشد.
در حوزه جامعه شناسی تغییرات اجتماعی 2 روش تاریخی و تطبیقی
توافق گرا : یک هدف را برای جامعه تعیین می کند و بر اساس آن جامعه به سوی هدف حرکت می کند.
دیالکتیک یعنی تضاد
مارکس وبر بر اساس پیدایش غقلانیتسنتی و جامع
دورکیم براساس تقسیم کار و جامعه سنتی و جامعه مدرن
ساختارگرائی کارکردی
مجموعه ای از نظام ها که روابط بین نهاد های جامعه بیان می کند. ( تالگت پارسونز)
کارکرد
فایده و اثری که یک پدیده برای جامعه دارد.
کارکردگرائی ساختاری: اندام واره
تغییر تعادلی: اصلاحی
تغییر ساختاری: انقلابی
خودآگاهی: یافتن حقوق خود در جامعه آیا شخص کارگر به این شناخت در جامعه رسیده یا خیر؟
مارکس به انقلاب و جامعه مشارکتی عقیده داشت و حق مالکیت برای همه است و همه باید در تولید مشارکت داشته باشند. وی معتقد بود که بر اساس خودآگاهی که شخص (کارگر) پیدا می کند وضع موجود در جامعه را تغییر می دهد.
کینگزلی
وی معتقد به قشربندی است . او می گوید باید جامعه به اقشار معینی تقسیم گردد تا هر کس در جایگاه خود قرار گیرد
دارندورف
جامعه دارای توافق و تضاد است و بستگی به جامعه دارد که هم در آن توافق و هم تضاد است
شبه گروه:
افرادی که دارای موقعیت اجتماعی متفاوت بوده اما دارای منافع مشترکی هستند و سازماندهی شده نیستند مانند: تماشاگران فوتبال، جامعه حمایت از حقوق زنان.
گروه ذینفع
احزاب سیاسی که سازماندهی شده که برای هدف خاص گروهی در کنار هم سازماندهی می شوند و هدف مشترکشان را پیگیری می کنند . مانند: تحزاب سیاسی ، اتحادیه ها که دارای هدف خاص و سازمانده شده و مورد قبول جامعه می باشند که دارای قدرت بوده و در جامعه اثرگذارند و باعث تغییرات عمیق در جامعه می شوند.
تبیین توسعه نیافتگی در کشورهای توسعه نیافته(جهان سوم)
بعلت در اختیار نگذاشتن امکانات توسط کشورهای پیشرفته باعث عقب نگئاشتگی کشورهای در حال توسعه شده اند.
جزوات شما بسیار زیبا بود از زحمات شما ممنونم
مطالبها خوب بود. خدا قوت
دوست عزیز بسیار سپاسگزارم. نظر لطف شماست.